مسجد عتیق یا مسجد جامع شیراز تاریخچه‌ای بس کهن دارد. شواهد نشان می‌دهد که ساخت آن به سال ۲۸۱ هجری قمری بر‌می‌گردد. آنچه امروز در پی بلاهای بسیار و زلزله‌های متعدد برجای مانده بیشتر یادگار دور‌ه‌های صفوی و قاجار و پهلوی است به‌همراه بنای شگفت‌انگیز خدای‌خانه از قرن هشتم هجری در میان صحن آن.مسجد عتیق حال خوبی ندارد بسیار متروک و خلوت است و بسیار آسیب دیده. این بنای فاخر نگونبخت در میان طرح غول آسای توسعه شاهچراغ قرار گرفته است. این طرح تحت عنوان بین الحرمین سال‌هاست در حال بلعیدن بخش عظیمی از بافت تاریخی شیراز است. بانیان و…

نزدیک به هزار سال از بنای برج طغرل، که به احتمال بسیار زیاد آرامگاه طغرل، موسس سلسله سلجوقیان است می‌گذرد و هنوز ۲۴ کنگره آجری آن با دقتِ بسیار به کمک نور خورشید ساعت را به بازدیدکنندگان امروزی نشان می‌دهند.برج در طول سده‌های گذشته حوادث متعددی را پشت سر گذاشته و قطعا بارها مرمت شده است. کتیبه‌ای از جنس مرمر بر فراز ورودی برج نصب شده که حکایت از مرمت در دوران ناصرالدین شاه (۱۳۰۱ قمری) دارد. به لطف طراحی‌های بر جای مانده از پاسکال کست و اوژن فلاندن، و همچنین عکس‌های باقی مانده از دوره قاجار می‌دانیم آسیب‌های وارد…

البستکیه قدیمی‌ترین محله شهر دبی است که معدود آثار معمار‌ی قدیم دبی در آن باقیمانده است. این محله حکایت جالبی دارد.نامش را از شهر بستک خودمان (در شمال بندر لنگه واقع در استان هرمزگان) گرفته است. گروهی از بازرگانان بستکی در سال ۱۸۹۰ میلادی تصمیم به مهاجرت و اقامت در دبی می‌گیرند و با خانواده به اینجا می‌آیند و سبک معماری بستک را که شامل خانه‌های بادگیردار و حیاط مرکزی بوده در این محله اجرا می‌کنند. محله، درست در کنار خور یا بندر دبی در کنار آب قرار گرفته است. با شکل‌گیری دبی جدید در شصت سال اخیر به‌تدریج این…

اگر حماسه‌های شاهنامه فردوسی را به سه بخش اساطیر‌ی و تاریخی و پهلوانی تقسیم کنیم متوجه وزن بالای بخش پهلوانی که شامل داستان‌های خاندان رستم است می‌شویم. پهلوانانی که در کنار شاهان وظیفه نگهبانی از ایر‌انزمین را بر عهده داشتند. این داستان‌ها پس از فردوسی الهام‌بخش شاعر‌ان و حماسه سرایان دیگر شده است. منظومه‌هایی چون گرشاسپ‌نامه، فرامرزنامه و برزونامه ازین دست هستند که همگی در ستایش فرهنگ حماسی و پهلوانی در طول تاریخ ایران‌اند. نقاشان ایرانی نیز در طول این هزاره به تصویرگری این داستان‌های حماسی مشغول بوده‌اند و میراث بصری پرباری از خود برای ما به یادگار گذاشته‌اند که…

دهانه غار اسپهبد خورشید در سواد کوه یکی از عظیم‌ترین دهانه‌های غار‌های طبیعی دنیا با طول قوس حدود ۷۵ متر است. محلی‌ها غار را دیو کالی (لانه دیو) و لاپ کمر (لاپ به معنی بریدگی) می‌خوانند. درون غار ساز‌ه‌ها و دیوارهایی وجود دارد که نشان از تبدیل این پدیده طبیعی به دژی می‌دهند که طرز ساخت و مصالحش شبیه به دوران ساسانیان است.اسپهبد خورشید اما از سلسله فرمانروایان طبرستان در قرون اولیه بعد از اسلام بود که در سال ۱۴۰ هجری در جنگ با سپاهیان عباسیون زن و فرزندان خود را به قلعه موجود در این غار فرستاده بود. در…

اگر بگوییم مسجد نصیرالملک شیراز به خاطر اینستاگرام تبدیل به یکی از معروف‌ترین مساجد ایران شده است، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. بازدید کنندگان از ساعات اولیه صبح تا عصر بی وقفه مشغول استفاده از پنجره‌ها و کاشی‌های مسجد به عنوان پس زمینه عکس‌هایشان هستند و احتمالا فرصتی برای دیدن زیبایی‌های معماری آن ندارند و شاید هم بعدها متوجه شوند بجز حضور خودشان در آن تصاویر، مسجد کوچکی که از آخرین مساجد قاجاری شهر شیراز است با کاشی‌کاری لطیف و دلپذیرش که رنگ صورتی در آن به وفور به کار رفته هم به چشم می‌خورد. این‌ بار هنگام ورود به مسجد…

گروهی به دلایل متعدد، کاروانسرای دیر گچین را مادر کاروانسراهای ایران می‌نامند زیرا که قدمتش به زمان ساسانیان می‌رسد، وسعتش که حدود ۱۲ هزار متر مربع است، معماریش که علاوه بر اتاق‌ها و شترخانها فضاهایی مانند مسجد و حمام و آسیاب و بخش اعیان نشین را شامل می‌شود و موقعیتش که بر سر یکی از قدیمی‌ترین راه‌های ایرانزمین قرار گرفته است. این کاروانسرا امروزه برای بومگردی استفاده می‌شود که تا حدودی زندگی را به این بنا بازگردانده است اما راه درازی برای مرمت آن در پیش است تا کالبد بنا دوباره مستحکم شود و همچنین کاربری‌هایی در شان بنا در…

درباره تاریخ و کاربری بنای سروستان نظر‌های مختلفی وجود دارد. غالباً آن را کاخ بهرام پنجم (بهرام گور) میدانند، برخی هم عقیده دارند که آتشکده‌ایست بنا شده در اواخر دوران ساسانی. در هر صورت شاهکاریست که بخشی از تاریخ طولانی و درخشان معماری ایرانی را روایت می‌کند. تلاش برای استوار ساختن طاق‌ها و گنبدهایی که بعدها به بیزانس رفت و در معماری اروپا و عثمانی تطور یافت و در ایران نیز به مساجد راه یافت و همچنین در سراسر قلمرو اسلامی بکار رفت. بخش کوچکی از تزیینات (ردیف دندان موشی‌ها در گنبدها و طاقچه‌ها) و در گوشه‌هایی نمونه‌هایی از رنگ…

مدرسه خان یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های باقی‌مانده از حاکم آبادگر دانشگاه‌های ایران قدیم است. این مدرسه را الله‌وردی‌ خان در سال (۱۰۰۴ هجری) در شیراز در دوران صفوی ساخت تا ملاصدرا را که در آن زمان مغضوب و در کهک قم، تبعید بود به شیراز آورد و ترغیب به تدریس کند. بنا با سر دری کاشی‌کاری شده و معظم، بیننده را به داخل فرا میخواند. پنجره ارسی بزرگ بالای سردر نشان از تالاری بزرگ بر بالای آن است که در حقیقت یکی از پنج مدرس موجود در بناست. این یکی به مدرس ملاصدرا معروف است که محل تدریس اصلی او…

این بنای قرن هشتمی که به دستور ابواسحاق اینجو فرمانروای شیراز در عهد حافظ شیرازی ساخته شده است دو کاربری اصلی داشته: نخست به عنوان محل نگهداری و قرائت قرآن‌های مسجد جامع و دوم به عنوان کعبه ای نمادین برای تمرین حجاج قبل از سفر حج مورد استفاده قرار می‌گرفته است. افسانه‌ها و داستان‌ها پیرامون آن، بسیارند همچون حرکت براق (اسب پیامبر) در شب معراج از این مکان و یا مدیریت حافظ شیرازی بر قرآن‌های آن. معماری خاص بنا و کتیبه ای با خط ثلث به خط «پیر یحی جمال صوفی» که تلفیقی درخشان از آجر و کاشی‌ست بر تارک…