ده سال پیش، انگیزه اصلی سفر من به بخارا بازدید از مقبره شگفت انگیز امیراسماعیل سامانی بود. این بنای کوچک اما بسیار مهم یکی از برترین آثار معماری ایرانی به شمار می‌رود. این مقبره، به‌مثابه کعبه‌ای برای دوستداران تاریخ معماری ایران است؛ بنایی که با وجود ابعاد کوچک خود، اثری بی‌نظیر و باارزش در تاریخ معماری پس از اسلام محسوب می‌شود. مقبره امیر اسماعیل سامانی‌، به عنوان یکی از شاهکارهای معماری اولیه ایرانی در بخارا قرار دارد و به دلیل الگوهای پیچیده آجری و ساختار ساده ولی تأثیرگذارش معروف است. این بنا که از آجر‌های پخته ساخته شده با تزیینات…

مسجد مغاک عطاری که در قلب بخارای ازبکستان واقع شده، یکی از قدیمی‌ترین مساجد بازمانده در آسیای مرکزی است که تاریخی پر از لایه های مذهبی و فرهنگی دارد. نام «مغاک» به معنی «گود» یا «چاله» است که به دلیل قرار گرفتن این مسجد زیر سطح زمین، بر اثر قرن‌ها انباشت رسوبات، به آن داده شده است. تاریخ مسجد مغاک عطاری به دوران پیش از اسلام بازمی گردد، زمانی که بخارا به عنوان یک مرکز برجسته زرتشتی شناخته می‌شد. شواهد باستان شناسی نشان می‌دهد که در محل فعلی مسجد، زمانی معبدی زرتشتی وجود داشته و پایه‌های این معبد هنوز هم…

در جریان حمله مغولان به بخارا در سال ۱۲۲۰ میلادی، یکی از سیاه ترین فصول تاریخ این شهر رقم خورد و مسجد جامع بخارا به صحنه‌ا‌ی از خشونت بی‌سابقه بدل شد. گفته می‌شود مغولان پس از تصرف شهر، بسیاری از مردم را در مسجد جامع گرد هم آوردند. آن‌ها بر فراز سکویی در میانه صحن مسجد، آن‌قدر شهروندان بی‌گناه بخارا را گردن زدند که حیاط مقدس این مسجد با خون آن‌ها فرش شد. این حمله نه تنها یک تراژدی انسانی بود، بلکه شکستی سنگین بر پیکره معماری و میراث فرهنگی بخارا وارد کرد. چنگیز‌خان، پس از این حمله در مسجد…

شهر خیوه، که در ازبکستان امروزی قرار دارد، همواره به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری در جاده ابریشم و نقطه‌ای کلیدی در تاریخ منطقه خوارزم شناخته شده است. معماری متمایز و استحکامات این شهر، از جمله ایچان‌قلعه معروف، تا حد زیادی توسط کار اجباری بردگان به ویژه اسیران ایرانی ساخته شد. در طول قرن‌های هفدهم و هجدهم میلادی، حاکمان خیوه به طور منظم به مناطق همسایه، به‌ویژه ایران حمله کرده و اسیران بسیاری را به بردگی گرفتند. این بردگان نقش مهمی در اقتصاد و زیرساخت‌های شهر داشتند و کمک بسیاری به ساخت بناهای معماری خیوه کردند. بر‌آوردها نشان می‌دهد…

پهلوان محمود خوارزمی، مشهور به پوریای ولی، یکی از اسطوره‌های بزرگ ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای در تاریخ ایران است. او که در قرن هفتم هجری قمری (۱۳میلادی) زندگی می‌کرد، نه تنها به عنوان‌ کشتی‌گیر‌ی قدرتمند شناخته می‌شد، بلکه به دلیل منش پهلوانی، سخاوت، تقوا و تعهد به اصول اخلاقی مورد احترام بسیاری بود. پوریای ولی نماد کاملی از پهلوانی و جوانمردی در فرهنگ ایرانی و اسلامی است. داستان‌ها و حکایت‌های فراوانی دربارۀ او نقل شده که نشان دهنده جایگاه والای او در جامعه ایران است. پوریای ولی به عنوان نمونه بارزی از اخلاق پهلوانی در ایران، نه تنها به مهارت‌های…

باقیمانده کاخ آق‌سرای (کاخ سفید) در شهر‌سبز حیرت‌انگیز است. تیمور که خود زاده شهر کش (شهرسبز امروزی) بود، کاخ تابستانی خود را دراین شهر بنا می‌کند. به مانند تمامی بناهای دوره تیموری ابعاد عظیم خاصیت اصلی معماری بنا است تا بینندگان بلافاصله در مقابل بنا احساس حقارت کنند و قدرت سازنده‌ی بنا را تحسین کنند. اما این بنا از این نظر سرآمد تمامی بناهای دیگر است. ارتفاع ایوان ورودی آن به ۴۰ متر و عرض طاقش به ۲۲ مترمی‌رسد.پس از این ورودی عظیم حیاط باغ مرکزی کاخ با حوضی به ابعاد ۱۲۵ در ۲۵۰ متر شروع می‌شده که ساختمان‌های کاخ…