چند سال پیش که مشغول کار روی پروژه «باغ موزه قصر» بودم، تصمیم گروه معماری و مرمت بر آن شد که در این پروژه خطوط اصلی باغ سلطنتی قاجاری را احیا کنیم و خطوطِ کلی باغ جدید منطبق بر باغ تاریخی باشد. البته برای اینکار پیش از هر چیز نیاز به نقشه باغ قاجاری داشتیم و سپس نقشه‌های تهران از عهد فتحعلیشاه تا عصر حاضر. قدیمی‌ترین نقشه‌ای که یافتیم پلان باغ و قصر قاجار بود که با کیفیت پایین به نقل از کتاب باغ‌های ایرانی، نوشته دونالد ویلبر، ایرانشناس آمریکایی بود. برای اطمینان خاطر با زحمت بسیار چاپ نخست کتاب را از آمریکا سفارش دادیم و نقشه را اسکن کردیم با تطبیق آن بر روی عکس‌های ماهواره‌ای خطوط اصلی باغ قاجاری را مکان یابی کردیم. به قدری این تنها نقشه از باغ قاجاری به دادمان رسید که دائم دعا به جان آقای ویلبر میکردیم (که تا ۱۹۹۷ زنده بود) و به شوخی می‌گفتیم، موزه که راه افتاد باید مجسمه او را هم در آن بگذاریم. ویلبر در کتابش چند صفحه را به ” قصر قاجار” اختصاص داده بود و من برایم جای تعجب داشت که او در دهه سی خورشیدی چگونه نقشه باغ و قصری که چیزی از آن باقی نمانده را تصویر کرده. بیوگرافی ویلبر در آن زمان فقط اشاره به این داشت که کتاب‌های متعددی در معماری و هنر ایرانزمین به چاپ رسانده است. القصه با همین یک پلان و عکس‌های باقی مانده از زمان قاجار حتى مدل سه بعدی دقیق قصر را هم ساختیم. بعدها که موزه افتتاح شد دیدم عکسی از دونالد ویلبر را هم بر دیوار موزه نصب کرده اند، که البته ناشیانه با جستجویی در گوگل عکسی از دونالد ویلبر دیگری را یافته اند که سرباز جوانی بوده و در جنگ جهانی اول کشته شده، و از طنز روزگار عکس همان ویلبر بی ربط هم بر دیوار موزه قرار گرفته است. چند سالی گذشت و در بیوگرافی‌های جدیدی که پس از مرگ ویلبر انتشار یافت ذکر شد که او از عوامل مهم عملیات آژاکس که همان نام رمز کودتای ۲۸ مرداد است، بوده است و در تمام آن سال‌ها برای سازمان اطلاعات آمریکا جاسوسی میکرده که بار اول در سال ۲۰۰۰ میلادی در مقاله‌ای در نیویورک تایمز این موضوع فاش می‌شود. بعدا از او به عنوان یکی از معماران اصلی کودتا نام بردند. چند سال بعد که نسخه اصلی کتاب‌های کست و فلاندن به دستم رسید دیدم این دو فرانسوی نه تنها پلان دقیق بلکه مقطع باغ وقصر قاجاری را ترسیم کرده‌اند و نقشه ویلبر در حقیقت کپی بی جزئیاتی از نقشه آنهاست. چند روز پیش در سایتی کاریکاتورهایی را که در آن زمان بر ضد مصدق در نشریات انگلستان و بقیه دنیا چاپ می‌شد را می‌دیدم که در توضیحش نوشته بودند، این آثار به سفارش دفتر هنری سیا چاپ می‌شده و مسئول مستقیمش هم همین دونالد ویلبر خان خودمان بوده است. چند نمونه از این کاریکاتورها را در این پست می‌بینید که بخشی از جنگ تبلیغاتی پروژه کودتا بوده‌اند. خلاصه در همین منبر و از پای همین کیبورد اعلام می‌داریم که نه تنها بدهی معنوی به ایشان نداریم بلکه به نظرمان تاریخ ملتی از ایشان سخت طلبکار است تا ابدالاباد. ضمنا اگر کسی به باغ موزه قصر سر زد به مسئول مربوطه بگوید، اخوی عکسِ اشتباه را از گوگل برداشته اید و به دیوار زده‌اید و ضمنا نامبرده بیشتر از ایرانشناس گویا کودتاچی بوده اند.
