مدرسه خان یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های باقی‌مانده از حاکم آبادگر دانشگاه‌های ایران قدیم است. این مدرسه را الله‌وردی خان در سال (۱۰۰۴ هجری) در شیراز در دوران صفوی ساخت تا ملاصدرا را که در آن زمان مغضوب و در کهک قم، تبعید بود به شیراز آورد و ترغیب به تدریس کند. بنا با سر دری کاشی‌کاری شده و معظم، بیننده را به داخل فرا میخواند. پنجره ارسی بزرگ بالای سردر نشان از تالاری بزرگ بر بالای آن است که در حقیقت یکی از پنج مدرس موجود در بناست. این یکی به مدرس ملاصدرا معروف است که محل تدریس اصلی او در شیراز بوده. بعد از در ورودی با هشتی بزرگی مواجه میشویم که سقفش سر‌تا‌سر کاشی‌کاری با نقوش اسلیمی و ختایی‌ست و با عبور از آن به حیاط مرکزی اصلی بنا پا می‌گذاریم. حوضی در مرکز حیاط و چهار باغچه‌ی پیرامونش چهار باغی کوچک را شکل می‌دهد. بنا چهار ایوانی‌ست و میان این چهار ایوان، ردیف اتاق‌های دانشجویان (حجره‌های طلاب) دیده می‌شوند که رو به این حیاط مصفا دارند هر اتاق تقریبا ۱۰ متر است. اتاق‌های طبقه دوم هم تراسی کوچک رو به حیاط دارند. بنا دو مناره بلند در وجه غربی داشته که به علت تخریب در جنگ‌های خاندان قاجار و کریمخان فقط نیمی از آنها باقی‌مانده است.
در قدیم این مدرسه با باغ‌هایی در چهار طرف احاطه شده بود که محل تفریح دانشجویان بوده است. در دوران صفوی در این مدرسه علومی چون نجوم، ریاضی، هندسه، فقه و حکمت، گیاه شناسی، جانورشناسی و شیمی تدریس میشده است. ملاصدرا مهم ترین تئوری فلسفی خود (حکمت متعالیه) را در این مدرسه تالیف و تدریس نمود. در حقیقت الله‌وردی خان با ساخت این مدرسه شیراز را به کرسی آزاداندیشی آن زمان تبدیل کرد. اما معماری بنا به خودی خود شاهکاریست که نشان از تعادل میان کاربری و زیبایی دارد و محیطی بسیار دلپذیر و آرامش‌بخش را برای دانشجویان بوجود آورده است. از سطح آیینه‌گون حوض مرکز حیاط تا سایه و رایحه دلپذیر شکوفه‌های بهارنارنج درختان آن همه باعث فراغت از غوغای جهان و تمرکز ساکنان می‌شود. بنا زلزله‌های متعدد و تخریب‌های بسیاری را از سر گذرانده است. کاشی کاری‌های فعلی اکثرا از دوره قاجار هستند. خوشبختانه مدرسه در دست مرمت است که نوید بخشِ حال و روزی بهتر برای این بنای فاخر عهد صفوی‌ست.
