سمرقند، نوروز چند سال پیش، شهر افراسیاب
سمرقند فعلی در کنار ویرانه های شهر افراسیاب بنا شده، که از پانصد قبل از میلاد مسیح تا زمان مغولان شهری آباد بود، مغولان چنان شهر را ویران کردند که شهر جدید کمی دورتر بنا شد و سمرقند نام گرفت، نیشابور نیز چنین سرنوشتی داشت و نیشابور فعلی با فاصله‌ای از نیشابور قدیم که مغولان با خاک یکسان کردند بنا شده. من بدنبال پاسخ سوال قدیمی در ذهنم که ریشه‌های شرقی نقاشی ایرانی از کجایند در دیدار از افراسیاب شوق مضاعفی برای دیدن نقاشی های سُغدی مانده بر دیوار داشتم که در کاوشهای شهر افراسیاب که فقط تپه ای از آن باقی مانده کشف شده اند. سغدیان فرمانروایان آندوره راه ابریشم در آسیای میانه بودند. این نقاشی های دیواری همدوره اواخر دوره ساسانی در قرن هفتم میلادی هستند که در بخشی از آن پارسیان تصویر شده‌اند، لباسهای تصویر شده همگی نقوش ساسانی داشتند و چهره نگاری اما، از سنت شرقی پیروی می‌کرد، همچون مینیاتورهای ایرانی سده‌های بعد.
پژوهشگر میراث فرهنگی ایران
