نمی‌دانم چرا امروز را به عنوان روز کوروش اعلام کرده‌اند؛ مهم هم نیست، بزرگداشت این انسان والا هر روزی نیکوست اما روز تولد و حتی سال تولدش را هنوز نمی‌دانیم. بیست و اندی سال پیش به همراه استادمان برای مطالعه پاسارگاد به قلمرو هخامنشیان رفته بودیم، وقتی دوربین نقشه‌برداری را روی کفِ سنگیِ کاخ کوروش گذاشتیم، کف، بعد از بیست و پنج قرن باد و باران خوردن هنوز تراز بود. استاد فرهیخته‌مان می‌گفت به مدیریتی که در ساخت این کاخ به کار رفته بیاندیشید.
امروزه که از دستورالعمل‌های زناشویی تا پندهای سیاسی را به کوروش نسبت می‌دهند، وحشت می‌کنم. از کوروش دو کتیبه تک خطی در پاسارگاد باقی مانده و منشور معروف او. نقش برجسته‌ای نیز در کاخ کوروش در پاسارگاد وجود دارد که ممکن است تصویر کوروش باشد، باقیِ متونِ منسوب به او، یا صدها سال بعد در منابع یونانی نقل شده و یا توسط هموطنان بی استعدادمان جعل شده‌اند. این کارها بزرگداشت نیست کوچکداشت است بیشتر!
(عکس کتیبه‌ها و منابع قابل اعتماد ضمیمه شده است.)
